افتادن دندان شیری (که به عنوان دندان‌های اولیه نیز شناخته می‌شوند) اغلب برای فرزندان ما یک اتفاق هیجان‌انگیز است. این اتفاق آغاز سفر آن‌ها از کودکی به بزرگسالی است. اما اول، مهم است که بدانید چگونه در این دوران حیاتی به درستی از سلامت دهان و دندان فرزندتان مراقبت کنید. این امر مستلزم آمادگی و دانستن این است که بدانید کودکان چه زمانی دندان‌های شیری خود را از دست می‌دهند و هنگام افتادن دندان شیری باید به دنبال چه نوع علائمی باشید؟
در این مقاله از سایت کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی دنو در مورد از دست دادن طبیعی دندان در کودکان اطلاعاتی را در اختیارتان قرار می‌دهیم تا دوره زمانی رشد دهانی آن‌ها که با از دست دادن دندان‌های شیری مشخص می‌شود را به راحتی سپری کنید.
دندان شیری کی می افتد؟ آغاز یک مرحله هیجان‌انگیز از رشد کودک!
دندان شیری از چند سالگی می افتد؟ این اولین پرسش مهم والدین در مورد افتادن دندان شیری کودکان است. در پاسخ باید بیان کنیم به طور کلی، سن افتادن دندان شیری در کودکان حدود 6 سالگی است. در بیشتر موارد می‌توان انتظار داشت که آخرین دندان شیری آن‌ها تا 12 سالگی بیفتد.
به خاطر داشته باشید که این بازه زمانی یک تخمین کلی است. بعضی از کودکان از ۴ سالگی شروع به از دست دادن دندان‌هایشان می‌کنند. در حالی که برخی دیگر ممکن است اولین دندان خود را تا ۷ سالگی از دست ندهند. بنابراین اگر کودک شما افتادن دندان شیری در 5 سالگی را تجربه می‌کنید نباید نگران باشید.
کودکان چند دندان از دست می‌دهند؟ ترتیب افتادن دندان شیری
یک کودک ۲۰ دندان شیری خواهد داشت. آن‌ها همه این دندان‌ها را از دست می‌دهند تا جا را برای دندان‌های دائمی باز کنند. دندان‌های شیری از حدود شش ماهگی شروع به رویش می‌کنند و تا حدود سه سالگی ادامه خواهند داشت.
زمانی که فرزند شما تا اوایل نوجوانی هر ۲۰ دندان شیری خود را از دست می‌دهد، ۳۲ دندان دائمی جایگزین آن‌ها می‌شود. از جدول زیر برای تشخیص ترتیب افتادن دندان شیری استفاده کنید:
|
دندان |
سن افتادن دندان |
| دندان‌های پیشین مرکزی (دندان‌های جلو) | ۶-۸ سال |
| دندان‌های پیشین جانبی | ۷-۹ سال |
| دندان‌های نیش | ۸-۱۲ سال |
| دندان‌های آسیای کوچک اول | ۹-۱۱ سال |
| دندان‌های آسیای کوچک دوم | ۱۰-۱۲ سال |
- نکته ۱: نگران زود یا دیر افتادن دندان‌ها نباشید؛ هر کودکی روند رشدی مخصوص به خودش را دارد.
- نکته ۲: اگر دندان شیری لق شده ولی نمی‌افتد یا کودک درد دارد، با دندانپزشک مشورت کنید.
میانگین سن برای از دست دادن اولین دندان؛ چه زمانی باید نگران نیفتادن دندان شیری بود؟
لازم به ذکر است که از دست دادن زودهنگام یا دیرهنگام دندان لزوماً مشکلی ایجاد نمی‌کند، مگر اینکه برای کودک دردناک یا آزاردهنده باشد. در برخی موارد، دندان‌های شیری بیشتر از آنچه که باید در دهان می‌مانند. (برای مثال تا زمانی که دندان‌های دائمی بیرون بیایند) این موضوع می‌تواند رشد جهت‌دار دندان دائمی را مختل کند و باعث مشکلات دندانی طولانی‌مدت شود که نیاز به ارتودنسی دارند.
بعضی از کودکان ممکن است از سنین ۴ یا ۵ سالگی شروع به از دست دادن دندان‌های شیری خود کنند، در حالی که برای دیگر این زمان دیرتر خواهد بود. از دست دادن زودهنگام دندان‌های شیری می‌تواند به دلیل عواملی مانند ضربه، بیماری‌های دندانی یا ژنتیک رخ دهد. وقتی دندان شیری زودتر از موعد می‌افتد، معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند، مگر اینکه غذا خوردن برای کودک دشوار شود، زیرا تعداد دندان‌های از دست رفته بیشتر از تعداد دندان‌های در حال رشد کودک خواهد بود.
آشنایی با سن دقیق رویش دندان‌های دائمی و تاثیر آن بر سلامت دهان کودک
دندان‌های دائمی پس از شروع افتادن دندان‌های شیری شروع به رویش می‌کنند. رویش دندان‌های دائمی معمولاً از یک الگوی متوالی پیروی می‌کند، اما تغییرات فردی نیز تاثیرگذار است. در ادامه یک جدول زمانی کلی برای رویش دندان‌های دائمی آورده شده است:
|
نوع دندان |
محدوده سنی معمول (سال) |
| دندان‌های آسیای اول | ۶ سال |
| دندان‌های پیشین مرکزی | ۶-۸ سال |
| دندان‌های پیشین کناری | ۷-۹ سال |
| دندان‌های آسیای کوچک اول | ۹-۱۱ سال |
| دندان‌های نیش | ۹-۱۲ سال |
| دندان‌های آسیای کوچک دوم | ۱۰-۱۲ سال |
| دندان‌های آسیای بزرگ دوم | ۱۱-۱۳ سال |
| دندان‌های آسیای بزرگ سوم | ۱۷-۲۵ سال |
نکته: توجه به بهداشت دهان و دندان کودک از همان زمان می‌تواند به جلوگیری از مشکلات دندانی در آینده کمک کند.
چطور متوجه شویم دندان کودک لق شده است؟ علائمی که نشان می‌دهد فرزند شما دندان لق دارد
اگر مطمئن نیستید که آیا فرزند شما دندان لق دارد یا خیر، از پرسیدن یا بررسی دقیق آن نترسید. در ادامه چند علامت وجود دارد که نشان می‌دهد فرزند شما در حال از دست دادن دندان‌های شیری خود است:
- دندان‌هایی که حرکت می‌کنند یا تکان می‌خورند: واضح‌ترین نشانه زمانی است که دندان شیری تکان می‌خورد. شما یا فرزندتان ممکن است هنگام لمس یا مسواک زدن دندان، متوجه حرکت یا تکان جزئی آن شوید.
- فاصله بین دندان‌ها: با افتادن دندان‌های شیری، ممکن است بین دندان‌ها فاصله یا فضای خالی ایجاد شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که دندان شیری قبل از رویش دندان دائمی می‌افتد.
- جابجایی دندان‌ها: حرکت یک دندان می‌تواند بر موقعیت دندان‌های مجاور تأثیر بگذارد. ممکن است با شروع جایگیری دندان دائمی، متوجه تغییر جزئی در تراز دندان‌ها شوید.
توجه داشته باشید همانطور که اشاره شد دندان‌های شیری معمولاً بین ۶ تا ۷ سالگی شروع به لق شدن می‌کنند و علائمی مانند احساس درد یا تغییر در حرکت دندان‌ها می‌تواند نشانه این اتفاق باشد.
اگر دندان‌های شیری فرزندم زود بیفتند چه می‌شود؟
گرچه دندان‌های شیری برای همیشه در دهان کودک باقی نمی‌مانند، اما نقش مهمی در سلامت دهان و دندان آینده فرزند شما دارند. آن‌ها به عنوان نگهدارنده دندان‌های دائمی عمل می‌کنند و فضایی را که دندان‌های دائمی جدید می‌توانند در آن رشد کنند، حفظ می‌کنند. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، این دندان‌ها معمولاً کمی پس از افتادن دندان‌های شیری ظاهر می‌شوند و در موقعیت صحیح به فضای خالی منتقل می‌شوند.
اما اگر دندان‌های شیری قبل از آماده شدن دندان‌های دائمی برای رویش از دست بروند چه؟ وقتی هیچ دندان دائمی در جای خالی دندان شیری قرار نمی‌گیرد، فشار ناشی از جویدن و گاز گرفتن می‌تواند دندان‌های اطراف را به جای آن به داخل شکاف هل دهد. تا زمانی که دندان دائمی درآید، ممکن است دیگر فضای کافی برای رویش صحیح آن وجود نداشته باشد..
از دست دادن زودرس دندان‌های شیری می‌تواند به دلیل آسیب یا بیماری‌های دندانی مانند پوسیدگی دندان باشد. با این حال، اگرچه ما همیشه نمی‌توانیم از حوادث و آسیب‌ها برای کودکانمان جلوگیری کنیم، پوسیدگی دندان کاملاً قابل پیشگیری است. برای اطلاع از چگونگی سالم نگه داشتن دندان‌های شیری، مقاله مراقبت از دندان های شیری را بخوانید.
چگونه دندان‌های شیری را سالم نگه داریم؟ نکات جزئی اما مهم
هر چه زودتر بتوانید روال بهداشت دهان و دندان را با فرزندتان شروع کنید، بهتر است. از بدو تولد، می‌توانید با تمیز کردن لثه‌های کودک خود هر روز با یک گاز یا پارچه تمیز شروع کنید. این کار کودک شما را به مراقبت از دهان و دندان عادت می‌دهد.
از لحظه‌ای که اولین دندان درمی‌آید، می‌توانید از این دندان‌های کوچک با موارد زیر محافظت کنید:
- مسواک زدن دندان‌های کودکتان دو بار در روز، هر بار به مدت دو دقیقه.
- استفاده از مقدار مناسب خمیردندان فلوراید (این مقدار برای کودکان زیر دو سال به اندازه یک قطره و برای کودکان دو سال و بالاتر به اندازه یک نخود فرنگی است.)
- مراجعه به دندانپزشک کودکان دو بار در سال برای معاینات و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها.
به محض اینکه دو دندان کودکتان به هم برخورد کرد، نخ دندان کشیدن یا تمیز کردن بین دندان‌ها را به او آموزش دهید و یک روال خوب مراقبت از دهان و دندان را با او بدر نظر بگیرید، چراکه با این اقدام در جلوگیری از پلاک، پوسیدگی دندان و حفره‌های دندانی بسیار جلوتر خواهید بود.
آماده کردن کودک برای اولین دندان لق؛ فرایند پیش پا افتاده اما بسیار مهم
روند از دست دادن دندان‌های شیری کاملاً طبیعی است، بنابراین به محض اینکه متوجه شدید دندان شیری فرزندتان لق است، اجازه دهید فرزندتان در صورت تمایل به آرامی دندان را تکان دهد. وقتی دندان آماده افتادن است، باید به راحتی و با خونریزی کم بیفتد. اگر فرزند شما به شدت در حال از دست دادن دندان است و دندان بیرون نمی‌آید، دندانپزشکان به والدین توصیه می‌کنند که یک تکه دستمال تمیز را روی دندان تا کنند و به آرامی فشار دهند. اگر دندان آماده بیرون آمدن باشد، باید فوراً بیرون بیاید.
توجه داشته باشید ممکن است لثه کمی پس از افتادن دندان خونریزی کند. معمولاً، شستن دهان با آب می‌تواند خونریزی را متوقف کند. اما اگر خونریزی ادامه پیدا کرد، از فرزندتان بخواهید یک تکه گاز استریل را گاز بگیرد. اگر خونریزی بیش از یک ساعت طول کشید، با دندانپزشک کودک خود تماس بگیرید.
اگر دندان با فشار ملایم بیرون نیامد، به سراغ نخ نروید. همانطور که قبلاً اشاره کردیم، از دست دادن دندان شیری قبل از آماده شدن می‌تواند بر موقعیت دندان‌های دائمی تأثیر بگذارد و منجر به کج شدن دندان‌ها و شلوغی آن‌ها شود به یاد داشته باشید که موضوع دندان لق می‌تواند برای کودک شما حس عجیبی به همراه داشته باشد، بنابراین بهتر است بدون ایجاد ترس از احتمال کج درآمدن دندان‌های دائمی مراقب سلامت وضعیت دهان و دندان او در این دوران باشید.
پیشنهاد جالب برای کاهش ترس‌های فرزندتان؛ او را با پری دندان‌ها آشنا کنید
به عنوان والدین، ممکن است از اینکه فرزندتان به نقطه عطف از دست دادن اولین دندان خود رسیده است، هیجان‌زده باشید، اما برای کودک، گاهی اوقات می‌تواند یک تجربه ترسناک باشد. اگر فرزندتان از دندان لق یا شکافی که در آن افتاده ناراحت است، به او اطمینان دهید که هیچ مشکلی وجود ندارد و همه دندان‌های شیری خود را از دست می‌دهند.
به فرزندتان یادآوری کنید که پری دندان عاشق دندان‌های شیری است و برای آن‌ها پاداش می‌دهد. علاوه بر این، اگر به نظر می‌رسد که دندانی در حال بیرون آمدن است، یک جعبه کوچک و یک دستمال کاغذی یا یک “بسته دندان” به فرزندتان بدهید تا به مدرسه ببرد تا از گم شدن این وسیله گرانبها جلوگیری شود.
برای افتادن دندان شیری چه باید کرد؟ مراقبت‌های لازم حین افتادن دندان شیری
حالا که فرزندتان شروع به از دست دادن دندان‌های شیری کرده است، وقت آن رسیده است که اهمیت مراقبت خوب از دهان و دندان را تقویت کنید. کودک خود را تشویق کنید و حتی به او یادآوری نمایید که روزی دو بار دندان‌هایش را مسواک بزند. به فرزندتان نشان دهید که چگونه بین دندان‌هایش را با نخ دندان یا سایر وسایل تمیز کننده بین دندانی مناسب کودکان تمیز کند. همچنین مصرف تنقلات شیرین یا ناسالم را محدود و زمان مراجعه منظم به مطب دندانپزشک را برنامه‌ریزی کنید.
فراموش نکنید که از لبخند جدید فرزندتان عکس بگیرید. حتی می‌توانید یک دفترچه خاطرات درست کنید تا تغییرات لبخند فرزندتان را در طول سال‌ها ثبت کنید. اما اگر دلیلی برای نگرانی در مورد افتادن دندان‌های شیری فرزندتان دارید و یا قصد دارید به صورت اصولی دندان شیری را از دهان خارج کنید، با یک دندانپزشک مشورت کنید.
باید خاطر نشان کنیم که دختران معمولاً قبل از پسران شروع به افتادن دندان‌های شیری خود می‌کنند و برخی از کودکان ممکن است اولین دندان‌های خود را تا یک سال دیرتر از خواهر و برادر یا همسالان خود از دست بدهند. بنابراین اگر دندان‌های کودک شما به این ترتیب یا طبق این برنامه نمی‌افتند، معمولاً جای نگرانی نیست. با این حال، اگر در مورد افتادن (یا نیفتادن) دندان‌های شیری فرزندتان نگرانی دارید، با دندانپزشک خود مشورت کنید.
آیا فاصله دندانی در کودکان طبیعی است؟ نگران ارتودنسی نباشید!
بله، دندان‌های فرزند شما در مرحله ریزش و رشد دندانی مختلط دارای فاصله خواهد بود. این دوره زمانی بین تقریباً ۶ تا ۱۲ سالگی است، زمانی که فرزند شما هم دندان‌های شیری و هم دندان‌های دائمی دارد. با افتادن دندان‌های شیری و درآمدن دندان‌های جدید، دندان‌های کودک دارای فاصله‌های موقت و دندان‌هایی با اندازه‌های مختلف خواهد بود که کاملاً طبیعی و البته دوستداشتنی است. اما شما باید دندان‌های در حال رشد فرزندتان را از نزدیک زیر نظر داشته باشید تا مطمئن شوید که هنگام درآمدن به درستی تراز شده‌اند. به عنوان مثال، باید به مواردی مانند موارد زیر توجه کنید:
- اوربایت، که در آن دندان‌های جلویی بالا روی دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند.
- آندربایت، که در آن دندان‌های جلویی پایین روی دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند. بایت عقب، که در آن دندان‌های جلویی فک پایین به سمت داخل متمایل می‌شوند.
- اپن بایت، که در آن دندان‌های بالا و پایین هنگام بسته بودن فک به هم نمی‌رسند.
اگر نگران دندان‌های در حال رشد فرزندتان هستید، دندانپزشک شما می‌تواند آن‌ها را بررسی کند، به شما مشاوره دهد و در صورت لزوم شما را به متخصص ارتودنسی ارجاع دهد. به طور کلی قبل از تصمیم به کشیدن یا عصب‌کشی دندان کودکان یا ارتودنسی دندان کودکان با یک دندانپزشک متخصص کودکان مشورت کنید تا از بهترین راهکار برای سلامت دهان و دندان فرزندتان مطمئن شوید.
افتادن دندان شیری در 4 سالگی طبیعی است؟ بهتر است به دندانپزشک مراجعه شود
وقتی کودکی قبل از ۴ سالگی با افتادن دندان شیری مواجه می‌شود، ممکن است دندان دائمی در جای درست رشد نکند. معمولاً دندان‌های شیری به هدایت دندان‌های دائمی جدید هنگام رویش کمک می‌کنند. بنابراین اگر فرزند شما قبل از آماده شدن دندان‌های دائمی برای درآمدن، دندانی را از دست بدهد، احتمال ناهم‌ترازی وجود دارد. اگر فرزند شما قبل از چهارمین سالگرد تولدش اولین دندان خود را از دست داد، بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید.
آیا کشیدن دندان شیری مشکلی ایجاد می‌کند؟ احتمال ایجاد فضای خالی و کچ شدن دندان‌ها
در بیشتر موارد، دندان‌های شیری به‌طور طبیعی لق می‌شوند و می‌افتند تا جای خود را به دندان‌های دائمی بدهند. اما گاهی بنا به دلایل مختلف مثل پوسیدگی شدید، عفونت یا مشکلات ارتودنسی، ممکن است نیاز به کشیدن دندان شیری باشد. اگر دندان شیری زودتر از موعد طبیعی کشیده شود، ممکن است فضای خالی ایجاد شده باعث شود دندان‌های مجاور به سمت آن فضا حرکت کنند. این موضوع می‌تواند باعث کج شدن یا نامنظم درآمدن دندان‌های دائمی شود. برای جلوگیری از این مشکل، دندانپزشک گاهی از وسیله‌ای به نام فضای نگهدار استفاده می‌کند.
در برخی موارد که پوسیدگی فقط در پالپ (مغز دندان) محدود شده باشد، به‌جای کشیدن دندان، عصب‌کشی دندان شیری (پالپوتومی یا پالپکتومی) انجام می‌شود. این کار باعث حفظ دندان تا زمان افتادن طبیعی آن می‌شود و به رشد صحیح فک و تکلم کودک کمک می‌کند.
یادداشت پایانی؛ در زمان افتادن دندان شیری کودک، بهتر است تحت نظر دندانپزشک باشید
در این مقاله به نکات و سوالات پرتکرار والدین درباره افتادن دندان شیری به خصوص پرسش “دندان شیری در چه سنی می افتد؟” پرداختیم. به طور کلی توصیه می‌شود هر ۶ ماه یکبار فرزندتان را به دندانپزشک ببرید. ویزیت‌های منظم دندانپزشکی پیشگیرانه به تشخیص مشکلات در اسرع وقت کمک می‌کند و دندانپزشک می‌تواند با شما همکاری کند تا یک برنامه مراقبت از دهان و دندان شخصی برای فرزندتان ایجاد کند.
در نهایت، افتادن دندان شیری بخشی طبیعی از فرایند رشد کودکان است که نشان‌دهنده ورود به مرحله جدیدی از رشد دهان و دندان است. اگر نگرانی‌هایی درباره سلامت دندان‌های کودک دارید یا سوالاتی در مورد روند افتادن دندان‌ها دارید، دندانپزشکی شبانه‌روزی دنو آماده است تا با ارائه خدمات تخصصی و مشاوره‌های لازم، شما و فرزندتان را در این مسیر همراهی کند. راه ارتباطی با دندانپزشکی شبانه روزی دنو عبارتند از:
- آدرس دندانپزشکی شبانه روزی دنو: بلوار اندرزگو، طبقه دوم ساختمان شیرینی نیشکر، پلاک 66
- صفحه اینستاگرام کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی دنو
دندانپزشکی دنو، لبخند شما، تخصص ما
سوالات متداول درباره افتادن دندان شیری کودکان
آیا طبیعی است که کودک اولین دندان خود را بعد از ۷ سالگی از دست بدهد؟
اگرچه معمولاً اولین دندان قبل از ۷ سالگی کودک می‌افتد، اما از دست دادن اولین دندان بعداً اشکالی ندارد. دندانپزشک می‌تواند با گرفتن عکس رادیولوژی به شما کمک کند تا مطمئن شود که تمام دندان‌های دائمی هنوز زیر لثه هستند.
آیا بین زود افتادن دندان شیری و بلوغ زودرس ارتباطی وجود دارد؟
زود افتادن دندان شیری لزوماً نشانه‌ای از بلوغ زودرس نیست، اما در برخی موارد می‌تواند با رشد سریع‌تر کلی بدن، از جمله بلوغ زودرس، هم‌زمان باشد. با این حال، افتادن زودهنگام دندان معمولاً بیشتر به عوامل موضعی مثل پوسیدگی، ضربه یا عفونت مربوط است. اگر دندان‌ها خیلی زودتر از سن معمول می‌افتند (مثلاً قبل از ۴ سالگی)، بهتر است کودک از نظر رشد و هورمون‌ها توسط پزشک متخصص کودکان یا غدد بررسی شود.
فرزند من چند وقت یکبار باید دندان‌های خود را مسواک بزند؟
فرزند شما باید دو بار در روز، حداقل به مدت دو دقیقه، دندان‌های خود را مسواک بزند. مطمئن شوید که از مسواک نرم و خمیردندان فلوراید استفاده می‌کند.
آیا فرزند من نیاز به نخ دندان کشیدن دارد؟
بله. دندان‌های فرزند شما باید روزانه نخ دندان کشیده شوند، حتی اگر در ابتدا مجبور باشید این کار را برای او انجام دهید. دندان‌های شیری نیز به نخ دندان کشیدن نیاز دارند.
آیا سن 5 سالگی برای از دست دادن دندان خیلی زود است؟
خیر، سن ۵ سالگی برای از دست دادن دندان خیلی زود نیست، اما اگر فرزند شما دندان‌های زیادی را از دست می‌دهد و دندان‌های جایگزین نمی‌شوند، این می‌تواند مشکل‌ساز شود. در صورت نگرانی، می‌توانید برای تعیین وقت ملاقات با دندانپزشک کودک تماس بگیرید.
آیا کودکان پنج ساله تمام دندان‌های خود را از دست می‌دهند؟
خیر، فرزند شما نباید در پنج سالگی تمام دندان‌های خود را از دست بدهد و اگر نگران هستید که دندان‌های زیادی را خیلی سریع از دست می‌دهد، با دندانپزشک تماس بگیرید.
آیا کشیدن دندان لق اشکالی ندارد؟
نباید دندان لق را بکشید مگر اینکه تقریباً کاملاً از لثه جدا شده باشد. به کودک اجازه دهید دندان را خودش تکان دهد تا در صورت وجود هرگونه ناراحتی یا درد، آن را حس کند.
دندان آسیاب شیری در چه سنی می افتد؟
دندان‌های آسیاب شیری معمولاً بین ۱۰ تا ۱۲ سالگی می‌افتند.
