التهاب لثه (Gingivitis) یکی از رایج‌ترین مشکلات دهان و دندان است. این بیماری در مراحل اولیه خود ممکن است بی‌صدا و بدون درد باشد، اما در صورت بی‌توجهی، عواقب شدیدی مانند بیماری‌های پریودنتال (Periodontal Diseases) و حتی از دست دادن دندان‌ها را به دنبال خواهد داشت.
در این مقاله از درمانگاه دندانپزشکی شبانه روزی دنو، با زبانی ساده اما علمی، شما را به دنیای التهاب لثه می‌بریم تا با این بیماری، علائم، علل و روش‌های درمان و پیشگیری آن بیشتر آشنا شوید.
التهاب لثه به چه معنا است؟
التهاب لثه به حالتی گفته می‌شود که لثه‌ها به دلیل تجمع پلاک (Plaque) و باکتری‌ها، ملتهب، قرمز و حساس می‌شوند. اگرچه این مشکل در مراحل اولیه قابل درمان است، اما عدم درمان می‌تواند به تخریب بافت لثه، استخوان و ساختار پشتیبان دندان‌ها منجر شود.
به زبان ساده، التهاب لثه همان «هشدار اولیه» بدن شما برای مشکلات جدی‌تر است. این بیماری مانند زنگ خطری عمل می‌کند که نشان می‌دهد سلامت دهانی شما در معرض خطر قرار دارد. اگر دوست دارید با ابعاد این مشکل آشنا شوید باید بدانید تحلیل لثه چیست؟
علائم و نشانه‌های التهاب لثه چیست؟ راهنمای تشخیص علائم
التهاب لثه در مراحل اولیه معمولاً بدون درد است، اما با پیشرفت بیماری علائم زیر ظاهر می‌شوند:
- قرمزی و تورم لثه‌ها: لثه‌های سالم رنگ صورتی رنگ دارند، در حالی که لثه‌های ملتهب قرمز و متورم می‌شوند.
- خونریزی لثه‌ها: خونریزی لثه‌ها هنگام مسواک زدن، استفاده از نخ دندان یا حتی خوردن غذاهای سفت از علائم شایع التهاب لثه است.
- بوی بد دهان: بوی بد دهان می‌تواند از علائم التهاب لثه باشد، به خصوص اگر با خونریزی لثه همراه باشد.
- عقب‌نشینی لثه‌ها: در مراحل پیشرفته‌تر، لثه‌ها شروع به عقب‌نشینی می‌کنند و باعث نمایان شدن بیشتر دندان‌ها می‌شوند.
- حساسیت دندان‌ها: التهاب لثه می‌تواند باعث حساسیت دندان‌ها به سرما، گرما و شیرینی شود.
در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، مراجعه به دندانپزشک برای تشخیص و درمان ضروری است.
دلیل التهاب لثه؛ چرا التهاب لثه رخ می‌دهد؟
التهاب لثه معمولاً ناشی از تجمع پلاک است، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند در این بیماری نقش داشته باشند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین علت التهاب لثه توضیح داده شده‌اند:
۱. پلاک و باکتری‌ها: پلاک، یک لایه چسبناک از باکتری‌ها است که روی دندان‌ها و لثه‌ها شکل می‌گیرد. اگر این پلاک به موقع تمیز نشود، می‌تواند سخت شده و به تارتار (Tartar) تبدیل شود. تارتار محیطی ایده‌آل برای رشد بیشتر باکتری‌ها فراهم می‌کند و منجر به التهاب می‌شود.
۲. بهداشت دهانی ضعیف: مسواک نزدن منظم یا استفاده نکردن از نخ دندان باعث می‌شود پلاک در ناحیه‌های دور از دسترس تجمع کند. این امر می‌تواند لثه‌ها را تحریک کند و منجر به التهاب شود.
۳. عوامل هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ یا قاعدگی می‌تواند حساسیت لثه‌ها را افزایش داده و آن‌ها را مستعد التهاب لثه در بارداری کند.
۴. سیگار کشیدن: سیگار یکی از عوامل خطر اصلی برای التهاب لثه و بیماری‌های پریودنتال است. تحقیقات نشان داده‌اند که سیگار کشیدن توانایی لثه‌ها در بهبودی را کاهش می‌دهد.
۵. بیماری‌های زمینه‌ای: بیماری‌هایی مانند دیابت کنترل‌نشده، کمبود ویتامین C و مشکلات سیستم ایمنی می‌توانند خطر التهاب لثه را افزایش دهند.
دلایل زیادی برای التهاب لثه وجود دارد، اما رعایت بهداشت دهانی، یک گام بزرگ برای جلوگیری از آن است.
تفاوت بین التهاب لثه و بیماری پریودنتال؛ در یک نگاه
اگرچه این دو اصطلاح اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما به مراحل متفاوتی از بیماری‌های لثه اشاره دارند. التهاب لثه، مرحله اولیه و قابل برگشت است. در این مرحله، تنها لثه‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند. اما در مقابل، بیماری پریودنتال مرحله پیشرفته‌تر است که می‌تواند به تخریب بافت و استخوان زیرین منجر شود. در این مرحله، درمان بسیار پیچیده‌تر و هزینه‌برتر است.
|
ویژگی‌ها |
التهاب لثه |
بیماری پریودنتال |
| علائم اولیه | قرمزی و خونریزی لثه | تحلیل لثه و لق شدن دندان‌ها |
| درمان‌پذیری | کاملاً قابل درمان | نیاز به درمان‌های تخصصی دارد |
| میزان آسیب | تنها لثه‌ها | استخوان و بافت‌های پشتیبان دندان |
نکته: اگر التهاب لثه به موقع درمان نشود، می‌تواند به بیماری پریودنتال تبدیل شود.
روش‌های تشخیص التهاب لثه
تشخیص به موقع التهاب لثه می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید:
- معاینه بالینی: دندانپزشک با بررسی وضعیت لثه‌ها و تشخیص علائمی مانند قرمزی، تورم یا خونریزی، می‌تواند التهاب لثه را شناسایی کند.
- اندازه‌گیری عمق پاکت لثه: عمق پاکت لثه (فاصله بین دندان و لثه) معمولاً باید بین ۱ تا ۳ میلی‌متر باشد. عمق بیشتر نشان‌دهنده مشکلات لثه است.
- تصویربرداری رادیوگرافی: در صورت نیاز، عکس‌برداری از دندان‌ها برای بررسی میزان آسیب به بافت‌های زیرین انجام می‌شود.
در نتیجه، معاینات منظم و مراجعه به دندانپزشک می‌تواند شما را از پیشرفت التهاب لثه نجات دهد.
روش‌های حرفه‌ای درمان التهاب لثه؛ مراجعه به دندانپزشک
درمان التهاب لثه به شدت بیماری و عوامل ایجاد کننده آن بستگی دارد. در مراحل اولیه و خفیف، رعایت بهداشت دهان و دندان و جرم‌گیری می‌تواند کافی باشد. اما در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است به درمان‌های تخصصی‌تر مانند scaling و root planing یا حتی جراحی نیاز باشد. در این بخش، به طور کامل به بررسی هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم:
1. جرم‌گیری؛ پاکسازی حرفه‌ای دندان‌ها
جرم‌گیری یا Scaling یک روش درمانی است که توسط دندانپزشک انجام می‌شود. در این روش، پلاک و جرم از روی دندان‌ها و زیر خط لثه برداشته می‌شود. جرم‌گیری به حذف باکتری‌های مضر و کاهش التهاب لثه کمک می‌کند. این روش معمولاً بدون درد است و در یک جلسه انجام می‌شود.
2. Root Planing؛ صاف کردن سطح ریشه‌ها
Root Planing یک روش درمانی تخصصی‌تر است که پس از جرم‌گیری انجام می‌شود. در این روش، سطح ریشه‌های دندان‌ها صاف می‌شود تا از تجمع مجدد پلاک و جرم جلوگیری شود. Root Planing به بهبود اتصال لثه به دندان و کاهش عمق پاکت‌های پریودنتال کمک می‌کند. این روش ممکن است به چند جلسه درمانی نیاز داشته باشد.
3. دارو برای التهاب لثه؛ کنترل التهاب و عفونت
در برخی موارد التهاب لثه درمان تهاجمی نیاز ندارد و دندانپزشک ممکن است برای کنترل التهاب و عفونت، داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا دهانشویه‌های دارویی تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها اصلی‌ترین داروی التهاب لثه محسوب می‌شوند که به از بین بردن باکتری‌های مضر کمک می‌کنند. دهانشویه‌های دارویی نیز می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود علائم کمک کنند.
4. جراحی؛ آخرین راه حل
در موارد پیشرفته‌تر که بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها تخریب شده‌اند، ممکن است جراحی لثه برای ترمیم و بازسازی این بافت‌ها لازم باشد. جراحی لثه می‌تواند به بهبود وضعیت لثه‌ها و جلوگیری از از دست دادن دندان‌ها کمک کند.
درمان‌های خانگی برای التهاب لثه؛ آیا مؤثرند؟
برخی از درمان‌های خانگی می‌توانند به عنوان مکمل در کنار درمان‌های تخصصی و تحت نظر دندانپزشک، به بهبود علائم التهاب لثه کمک کنند. با این حال، توجه داشته باشید که این روش‌ها جایگزین مراجعه به دندانپزشک و درمان‌های تخصصی نیستند و فقط می‌توانند به عنوان یک عامل کمک کننده در نظر گرفته شوند. در مورد استفاده از هرگونه درمان خانگی حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید. در زیر به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:
- آب نمک: غرغره کردن آب نمک ولرم چند بار در روز می‌تواند به کاهش التهاب و تورم لثه‌ها کمک کند. نمک خاصیت ضدعفونی کننده دارد و می‌تواند به از بین بردن باکتری‌های مضر در دهان کمک کند.
- جوش شیرین: مخلوط کردن جوش شیرین با آب و استفاده از آن به عنوان دهانشویه می‌تواند به خنثی کردن اسیدهای دهان و کاهش التهاب لثه‌ها کمک کند.
- دهانشویه‌های گیاهی: برخی از گیاهان مانند بابونه، مریم گلی و نعناع به سبب خواص ضد التهابی و ضد میکروبی خود، می‌توانند به عنوان دهانشویه مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، در مورد نحوه تهیه و استفاده از این دهانشویه‌ها حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید.
- روغن‌های گیاهی: برخی از روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل، روغن درخت چای و روغن میخک به سبب خواص ضد التهابی و ضد میکروبی خود، می‌توانند به صورت موضعی روی لثه‌ها استفاده شوند. با این حال، در مورد نحوه استفاده از این روغن‌ها حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید.
توجه: در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی یا تشدید علائم، مصرف درمان خانگی را قطع کرده و به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
آیا التهاب لثه می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود؟
پاسخ کوتاه: بله است! اگر التهاب لثه درمان نشود، می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تر دهانی و حتی مشکلات سلامتی عمومی منجر شود. برخی از این مشکلات عبارتند از:
۱. بیماری پریودنتال: همان‌طور که قبلاً اشاره شد، التهاب لثه در مراحل پیشرفته می‌تواند به بیماری پریودنتال تبدیل شود که باعث تخریب بافت‌های اطراف دندان و حتی از دست دادن دندان می‌شود.
۲. افزایش خطر بیماری‌های سیستمیک: مطالعات نشان داده‌اند که التهاب لثه می‌تواند با مشکلات دیگری در بدن ارتباط داشته باشد. برای مثال:
- بیماری‌های قلبی: باکتری‌های دهان می‌توانند وارد جریان خون شوند و باعث التهاب عروق و افزایش خطر بیماری قلبی شوند.
- دیابت: التهاب لثه می‌تواند کنترل قند خون را دشوارتر کند.
- مشکلات دوران بارداری: زنان باردار مبتلا به التهاب لثه ممکن است با خطر زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد مواجه شوند. در نتیجه درمان التهاب لثه در بارداری ضروری است.
نکته: سلامت دهان و دندان به سلامت کلی بدن مرتبط است. مراقبت از لثه‌ها نه‌تنها از دندان‌ها، بلکه از قلب و سایر اندام‌ها محافظت می‌کند.
التهاب لثه را جدی بگیرید؛ سلامت دهان‌تان در دستان شما است!
التهاب لثه، با وجود آنکه در مراحل اولیه ممکن است به‌نظر بی‌اهمیت برسد، در صورت عدم درمان می‌تواند عواقب جدی و هزینه‌بر داشته باشد. از دست دادن دندان‌ها، مشکلات قلبی، دیابت کنترل‌نشده و حتی زایمان زودرس از جمله عوارض نادیده گرفتن این مشکل محسوب می‌شوند. اما خبر خوب این است که التهاب لثه کاملاً قابل درمان است و با رعایت بهداشت دهان، تغذیه مناسب و مراجعه به دندانپزشک، می‌توانید از بروز این مشکلات جلوگیری کنید.
به یاد داشته باشید که معاینات منظم و درمان‌های به موقع، کلید حفظ سلامت دهان و دندان شماست. پس اگر در حال تجربه هرگونه علامتی از التهاب لثه هستید، حتی اگر خونریزی یا حساسیت جزئی باشد، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی دنو همیشه آماده است تا به شما در حفظ و درمان سلامت دهان و دندان کمک کند. ما با تیمی متخصص و تجهیزات پیشرفته، به‌صورت ۲۴ ساعته آماده ارائه خدمات به شما هستیم. هر لحظه که نیاز به مشاوره یا درمان داشتید، کافی است با ما تماس بگیرید یا به کلینیک دنو مراجعه کنید.
📍 آدرس: بلوار اندرزگو، طبقه دوم ساختمان شیرینی نیشکر، پلاک 66
🌐 ایمیل: info@deno-clinic.com
دندان‌های سالم، زندگی سالم!
سوالات رایج در مورد التهاب لثه
در این بخش به برخی از سوالات رایج در مورد التهاب لثه پاسخ می‌دهیم:
1. آیا التهاب لثه مسری است؟
خیر، التهاب لثه مسری نیست، اما عواملی که باعث ایجاد آن می‌شوند، مانند بهداشت نامناسب دهان و دندان، می‌توانند در بین افراد خانواده مشترک باشند.
2. آیا التهاب لثه در دوران بارداری خطرناک است؟
بله، التهاب لثه در بارداری می‌تواند خطرناک باشد و با عوارضی مانند زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد مرتبط باشد. بنابراین، رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
3. آیا می‌توان از التهاب لثه به طور کامل پیشگیری کرد؟
با رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه سالم و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌توان احتمال ابتلا به التهاب لثه را به طور قابل توجهی کاهش داد.
