فهرست مطالب
روکش دندان یکی از روش های متداول و پرکاربرد در دندانپزشکی مدرن است. این درمان با هدف بهبود ظاهر، عملکرد و سلامت دندان ها به کار می رود. روکش دندان به عنوان یک راهکار ترمیمی برای دندان های آسیب دیده، شکسته یا پوسیده مطرح می شود. همچنین به عنوان یک راه حل زیبایی نیز شناخته می شود. در این زمینه، روکش می تواند لبخندی جذاب تر و اعتماد به نفس بیشتری برای بیماران به ارمغان بیاورد. در این مقاله، به بررسی جامع و کاملی از انواع روکش های دندانی، مزایا و معایب آن خواهیم پرداخت. تا انتهای این مطلب با دندانپزشکی دنو در تماس باشید.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان یا کراون دندان یک پوشش یا کلاهک است که بر روی دندان های آسیب دیده، شکسته یا ضعیف قرار می گیرد. کران یا تاج دندان می تواند ساختار، ظاهر و عملکرد دندان را بازسازی و حفاظت کند. این روش علاوه بر بهبود زیبایی دندان ها، به تقویت و حفظ سلامت دندان ها نیز کمک می کند. روکشها معمولاً از مواد مختلفی مانند فلز، چینی و سرامیک ساخته می شوند. آن ها به شکل دندان طبیعی طراحی می شوند تا به خوبی با دیگر دندان ها مطابقت داشته باشند. این روش یکی از رایج ترین و موثرترین روش های ترمیمی در دندانپزشکی است.
روکش دندان در موارد زیر استفاده می شود:
- ترمیم دندان های شکسته یا ترک خورده: برای بازسازی دندان هایی که به شدت آسیب دیده اند.
- تقویت دندان های ضعیف: برای دندان هایی که در معرض خطر شکستگی یا پوسیدگی هستند.
- پوشش دندان های تغییر رنگ یافته یا تغییر شکل داده: برای بهبود ظاهر دندان های تغییر رنگ یافته یا با شکل غیرعادی.
- پوشش و حمایت از دندان های دارای پرکردگی بزرگ: برای دندان هایی که بخش بزرگی از آن ها پر شده است و ساختار باقی مانده دندان ضعیف است.
- پوشش ایمپلنت های دندانی: برای دندان های مصنوعی که به وسیله ایمپلنت ها نگهداری می شوند.
- ترمیم دندان های تحت درمان ریشه: برای دندان هایی که عصب کشی شده اند و نیاز به تقویت دارند.
روکش دندان باعث می شود تا دندان های آسیب دیده و ضعیف تقویت شده و عمر مفید بیشتری داشته باشند. روکش های دندانی در طولانی مدت به بهبود سلامت دهان و دندان کمک کرده و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری می کنند.
انواع روکش دندان
روکش های دندانی بر اساس مواد ساخت و کاربردهای مختلف به چند دسته تقسیم می شوند. هر نوع روکش دندان مزایا و معایب خاص خود را دارد. انتخاب نوع مناسب بستگی به شرایط دندان، موقعیت دهانی و نیازهای بیمار دارد. در ادامه، انواع اصلی روکش های دندانی را معرفی می کنیم:
روکش های فلزی
این روکش ها از آلیاژهای فلزی مختلفی مانند طلا، پالادیوم، نیکل و کروم ساخته می شوند. بسیار محکم و با دوام هستند. از همین رو، در برابر ساییدگی و شکستگی مقاومت بسیاری دارند. در این نوع روکش، ساختار طبیعی دندان کمتر از سایر انواع تراشیده می شود. البته این روکش ها ظاهری غیر طبیعی داشته و سبب جلب توجه می شوند. از همین رو، بیشتر برای دندان های عقبی مورد استفاده قرار می گیرند.
روکش های سرامیکی و چینی یا پرسلن
این روکش ها از سرامیک یا پرسلن خالص ساخته می شوند و به دلیل ظاهر طبیعی شان، بسیار محبوب هستند. این نوع روکش می توانند به رنگ طبیعی دندان ساخته شوند. همچنین به دلیل عدم حضور فلز در ساختار آن ها، برای افرادی که به فلزات حساسند مناسب است. البته باید در نظر گرفت که مقاومت این روکش ها از فلزات بسیار کمتر است. در نتیجه نیاز به مراقبت بیشتر دارند تا در اثر فشار دچار شکستگی و ترک نشوند.
روکش های پرسلن متصل به فلز (PFM)
از آنجایی که پرسلن طرفداران بسیاری دارد، برای افزایش استحکام با فلز ترکیب شده و نوعی دیگر از روکش ها را می سازند. این روکش ها ترکیبی یک هسته فلزی هستند با یک لایه پرسلن پوشانده شده است. استحکام و دوام بالاتر از روکش های تمام چینی است و ظاهری نسبتا طبیعی دارد. البته باید گفت که احتمال دیده شدن لبه فلزی به مرور زمان وجود دارد. همچنین ممکن است لایه چینی ترک بخورد یا جدا شود.
روکش های رزینی
این روکش ها از رزین کامپوزیت ساخته می شوند و اغلب به عنوان یک گزینه ارزان تر در نظر گرفته می شوند. تطابق رنگ با دندان های طبیعی، از مزایای آن ها به شمار می رود. باید بدانید که این روکش ها مقاومت و دوام کمتر نسبت به سایر انواع روکش ها دارند. این یعنی بیشتر مستعد سایش و ترک خوردگی هستند.
روکش های زیرکونیا
این روکش ها از دی اکسید زیرکونیوم ساخته می شوند که یک ماده بسیار مقاوم و سفید رنگ است. استحکام و دوام بسیار بالا، ظاهر طبیعی و زیبا و عدم نیاز به تراشیدن زیاد دندان از مزایای آن ها است. البته این روکش ها هزینه بالایی داشته و برای نصب نیاز به تجهیزات و تکنیک های خاص دارند.
روکش های E-max
این روکش ها از لیتیم دی سیلیکات ساخته شده اند که یک نوع سرامیک بسیار مقاوم و شفاف است.این نوع روکش ظاهر بسیار طبیعی و زیبا دارد. همچنین مقاومت و دوامی بالا داشته و تطابق رنگ با دندان های طبیعی دارد. در استفاده از این روکش ها ممکن است دندان نیاز به تراشیدن بیشتری داشته باشد.
بهترین روکش دندان
انتخاب بهترین روکش دندان بستگی به عوامل متعددی دارد؛ از جمله آن ه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
موقعیت دندان، نیازهای زیبایی، مقاومت و دوام مورد نیاز، حساسیت به مواد خاص و بودجه بیمار
با این حال، برخی از روکش ها به دلیل ویژگی های منحصر به فردشان، محبوبیت بیشتری دارند. از جمله بهترین روکش ها عبارتند از:
- روکش های زیرکونیا
- روکش های E-max
- روکش های پرسلن متصل به فلز (PFM)
- روکش های تمام سرامیکی (چینی)
در رابطه با ویژگی های هر یک از این روکش ها، در قسمت قبلی توضیح دادیم.
کاربردهای روکش دندان
یکی از سوالاتی که بسیار مطرح می شود، این است که چه کسانی می توانند از روکش دندان استفاده کنند؟ در پاسخ باید گفت افراد با دندان های شکسته یا ترک خورده بر اثر ضربات، کاندیدای اصلی هستند. از جمله دیگر افرادی که می توانند از روکش استفاده کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افراد با دندان های ضعیف یا پوسیده نیز می توانند برای تقویت دندان ها از روکش استفاده کنند.
- افراد با دندان های تغییر رنگ یافته یا تغییر شکل داده از دیگر کاندیداهای استفاده از کراون دندان هستند.
- اگر دندان های شما دارای پرکردگی های بزرگ است، می توانید از روکش های دندانی برای پوشاندن آن ها استفاده کنید.
- روکش دندان برای حمایت و حفاظت دندان هایی که بیشتر ساختارشان از بین رفته، مناسب است.
- کسانی که دندان هایشان عصب کشی شده و نیاز به تقویت دارند تا ساختار باقی مانده حفظ شود، از روکش استفاده می کنند.
- افرادی که از ایمپلنت های دندانی استفاده می کنند برای پوشش ایمپلنت های دندانی و تکمیل فرآیند جایگزینی به روکش نیاز دارند.
در مقابل، دسته ای از افراد نیز نباید از روکش های دندانی استفاده کنند. از جمله این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افراد با مشکلات لثه ای فعال مثل التهاب شدید لثه یا پریودنتیت
- افراد با دندان های بیش از حد پوسیده
- افراد با عادات دهانی مخرب مثل دندان قروچه
- افرادی که فضای کافی بین دندان هایشان ندارند
- افرادی که به مواد خاصی حساسیت دارند
ماندگاری روکش دندان
ماندگاری روکش دندان به عوامل متعددی بستگی دارد. نوع روکش، کیفیت مواد استفاده شده، رعایت بهداشت دهان و دندان و عادات دهانی بیمار همگی موثر هستند. به طور کلی، ماندگاری روکش های دندانی بر اساس نوع آن به شرح زیر است:
- روکش های زیرکونیا: 10 تا 15 سال یا بیشتر
- روکش های E-max: 10 تا 15 سال
- روکش های پرسلن متصل به فلز (PFM): 7 تا 15 سال
- روکش های تمام سرامیکی (چینی): 5 تا 15 سال
- روکش های فلزی: 10 تا 20 سال یا بیشتر
- روکش های رزینی: 5 تا 7 سال
به طور کلی، نحوه مراقبت از دندان ها و عادت های دهانی نیز در ماندگاری روکش دندان بسیار اثر گذار است. دقت کنید نصب و اجرای روکش نیز بسیار مهم است. برای این منظور باید به یک متخصص حرفه ای مراجعه کنید. از همین رو، توصیه می کنیم تا از خدمات دندانپزشکی دنو بهره بگیرید.
مزایا و معایب روکش دندان
مانند هر درمان ترمیمی دیگری، کراون دندان نیز مزایا و معایب خاص خودش را دارد. در ادامه این مزایا و معایب را مورد بررسی قرار داده ایم:
مزایای روکش دندان
- حفاظت از دندان های ضعیف
- بهبود ظاهر دندان ها
- بازسازی دندان های شکسته یا ترک خورده
- پوشش و محافظت از دندان های پرشده
- افزایش طول عمر دندان ها
- پوشش ایمپلنت های دندانی برای ایجاد ظاهری طبیعی تر
- بهبود جویدن و گفتار
معایب روکش دندان
- هزینه بالا در انواع با کیفیت و پرطرفدار
- نیاز به تراشیدن دندان برای نصب بهتر
- احتمال شل شدن یا افتادن روکش در صورت عدم نصب صحیح یا عدم تصحیح عادات دهانی
- احساس ناخوشایند اولیه پس از نصب، البته به مرور زمان رفع می شود
- امکان ترک خوردن یا شکستگی روکش
- تغییر رنگ لبههای روکش PFM
- نیاز به مراقبت و نگهداری دقیق
مراحل روکش دندان
مراحل کراون دندان شامل چندین مرحله اصلی است که در طی چند جلسه انجام می شود. در اینجا به توضیح هر یک از مراحل می پردازیم:
معاینه و مشاوره اولیه
هدف از معاینه اولیه، ارزیابی نیاز به کراون دندان و تعیین نوع مناسب روکش بر اساس وضعیت دندان و نیازهای بیمار است. دندانپزشک دندان را معاینه کرده و عکس های رادیوگرافی را بررسی می کند. سپس درباره گزینه های مختلف روکش و انتخاب بهترین گزینه با بیمار صحبت می کند.
آماده سازی دندان
دندانپزشک دندان را بی حس می کند تا بیمار در طول فرایند درد نداشته باشد. تراشیدن بخش هایی از دندان برای ایجاد فضای کافی برای روکش در این مرحله انجام می شود. در صورت نیاز، درمان های پیشین مانند پر کردن دندان یا درمان ریشه انجام می شود.
قالب گیری
هدف از این مرحله، تهیه قالب دقیق از دندان تراشیده شده و دندان های مجاور است. استفاده از مواد قالب گیری برای ایجاد قالب دقیق از دندان در این مرحله انجام می شود. پس از آن ارسال قالب به آزمایشگاه دندان سازی برای ساخت روکش سفارشی انجام می شود. دندانپزشک برای محافظت از دندان تا زمان آماده شدن روکش دائمی، روکش موقت روی دندان می گذارد.
نصب روکش دائمی
پس از آماده شدن روکش دائمی، دندانپزشک روکش موقت را برداشته و دندان را تمیز می کند. سپس به آزمایش و تنظیم روکش دائمی برای اطمینان از تناسب و راحتی می پردازد. استفاده از چسب دندانپزشکی قوی برای ثابت کردن روکش دائمی روی دندان ضروری است. پس از چسباندن، بررسی نهایی برای اطمینان از تطابق و عملکرد صحیح روکش انجام می شود.
پیگیری و مراقبت های بعدی
باید بدانید که یکی از مهم ترین مراحل روکش دندان، مراقبت های بعد از نصب است. شما باید روش های مراقبت و رعایت بهداشت دهان و دندان را از دندانپزشک آموخته و مو به مو اجرا کنید. باید بدانید که مراقبت شما، به افزایش طول عمر روکش کمک می کند.
مراقبت های بعد از روکش دندان
مراقبت های بعد از نصب روکش دندان بسیار مهم است تا ماندگاری و عملکرد صحیح روکش را حفظ کنید. از این طریق، مشکلات احتمالی را کاهش خواهید داد. در ادامه، چندین مراقبت پس از نصب کراون دندان را مطرح می کنیم:
مراقبت دهانی روزانه
مسواک زدن: دندان های خود را دو بار در روز با مسواک نرم و با استفاده از حرکات مناسب دورانی و افقی و عمودی تمیز کنید.
استفاده از نخ دندان: حتماً از نخ دندان برای پاکسازی میان دندان ها و پیشگیری از تشکیل رسوبات استفاده کنید.
استفاده از دهان شویه: برای کمک به حفظ تمیزی دندان ها و حفظ روکش، از دهان شویه استفاده کنید.
رعایت تغذیه ای
اجتناب از غذاهای سخت: مصرف غذاهایی مانند بستنی، بادوم و خرده کردن یا خراشیدن مواد سخت می تواند به روکش آسیب برساند.
اجتناب از مواد غذایی و نوشیدنی های اسیدی: موادی مانند نوشابه، الکل، سس های تند و اسیدی می توانند به طور غیرمستقیم به روکش آسیب برسانند.
مراقبت در زمان خواب
در صورتی که دندانپزشک توصیه کرده باشد، از گارد شبانه استفاده کنید تا از فشارهای شبانه بر دندان ها جلوگیری کنید. به خصوص اگر سابقه دندان قروچه دارید.
مراجعه دوره ای به دندانپزشک
مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ های دوره ای و بررسی وضعیت روکش دندان، بسیار توصیه می شود.
مراقبت در مواقع ویژه
در هنرهای رزمی و فعالیت ورزشی شدید، از محافظ دندان استفاده کنید تا از آسیب دیدن دندان ها و روکش ها جلوگیری کنید.
در صورت داشتن هرگونه نگرانی یا مشکل با روکش، بلافاصله به دندانپزشک خود مراجعه کنید. هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید تا کراون دندان ها و وضعیت دهان را بررسی کند. برای کسب اطلاعات بیشتر، با دندانپزشکی دنو در تماس باشید.
عوارض روکش دندان
استفاده از روکش دندان می تواند به طور کلی مزایای بسیاری داشته باشد؛ اما همچنین ممکن است با عوارضی همراه باشد. این عوارض در هر روش ترمیمی دیگری نیز دیده می شود. در ادامه، برخی از عوارض متداول استفاده از روکش دندان را ذکر می کنیم:
حساسیت دندانی
بعضی از افراد پس از نصب کراون دندان، ممکن است حساسیت به دمای گرم یا سرد در دندان های خود تجربه کنند. این مورد در برخی مواقع به طور خود به خودی درمان می شود. اما ممکن است در روکش هایی که هسته فلزی دارند یا خود از فلز هستند، به صورت دوره ای تکرار شود. دلیل این امر، رسانا بودن فلز است. معمولا راه حلی برای این مشکل وجود ندارد. با این حال اگر دچار این مشکل شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.
عدم تطابق و ناهمسانی رنگ
در برخی موارد، روکش های دندانی ممکن است با دندان های طبیعی همخوانی نداشته باشند و باعث ناهمسانی رنگ شوند.
عفونت و التهاب
در صورت عدم مراقبت دقیق از دهان و روکش دندان، می تواند عفونت لثه ایجاد شود که به التهاب و ناراحتی منجر می شود.
تغییرات در عملکرد دهانی
برخی افراد ممکن است پس از نصب روکش دندان، تغییر در طعم غذا تجربه کنند. این موضوع پس از مدتی از بین می رود و جای نگرانی نیست.
خطر شکستگی و لغزش
روکش های دندانی، به ویژه روکش های سرامیکی، ممکن است در مواجهه با فشارهای زیاد شکسته شوند. در صورت نصب نادرست یا مشکلات در چسبندگی، روکش ممکن است لغزش کند و از دندان بیوفتد.
ایجاد تنش در دهان و فک
برخی از افراد ممکن است پس از نصب روکش دندان، تنش و ناراحتی در دهان و فک خود تجربه کنند. این مورد نیز پس از مدتی از بین می رود و نیازی به نگرانی نیست. در صورت تداوم حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
توصیه می شود تا پیش از تصمیم به نصب روکش دندان، با دندانپزشک خود در مورد مزایا و عوارض آن مشاوره کنید. مراقبت دقیق و مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ های دوره ای می تواند از بروز عوارض جلوگیری کند. در صورت تجربه هرگونه علائم نامطلوب پس از نصب روکش، باید به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر با دندانپزشکی دنو در تماس باشید.
