فضا نگهدار دندان کودک وسیله فلزی یا پلاستیکی است که در جای خالی دندان شیری قرار می‌گیرد و تا زمان رشد دندان دائمی، فضا را باز نگه می‌دارد. این وسیله، به ظاهر ساده اما بسیار کاربردی، نقش مهمی در رشد طبیعی و منظم دندان‌های دائمی ایفا می‌کند.
طبق نتایج مطالعه منتشر شده در مقالات اخیر، استفاده از فضا نگهدار در کودکانی که دندان شیری خود را زودتر از موعد زمانی طبیعی دست داده‌اند، تا ۸۰٪ نیاز به ارتودنسی را در نوجوانی کاهش می‌دهد. مانند همیشه در سایت دندانپزشکی شبانه روزی دنو قصد داریم شما را با جدیدترین اطلاعات مرتبط با سلامت دهان دندان آشنا کنیم. با ما همراه باشید تا در خصوص موضوعات جالب بیشتر بدانید.
فضا نگهدار دندان کودک چیست؟ کاربرد و اهمیت استفاده از فضا نگهدارنده برای دندان کودکان
یکی از نگرانی‌های مهم والدین پس از افتادن زودهنگام دندان شیری یعنی قبل از 7 سالگی، حفظ فضای خالی برای رشد صحیح دندان دائمی است. اگر این فضا بدون مراقبت رها شود، دندان‌های مجاور به مرور به سمت فضای خالی حرکت کرده و باعث کج شدن یا ناهنجاری در رویش دندان‌های دائمی می‌شوند.
در دندانپزشکی کودکان برای رفع این مشکل از وسیله‌ای به نام فضا نگهدار دندان کودک استفاده می‌شود. این ابزار ساده اما بسیار کاربردی، در فضای خالی دندان افتاده قرار می‌گیرد و از بسته شدن سریع آن جلوگیری می‌کند. به این ترتیب مسیر طبیعی رشد دندان دائمی حفظ شده و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر مانند ارتودنسی کاهش می‌یابد.
نگهدارنده دندان در اشکال و انواع مختلفی ساخته می‌شود و نقش مهمی در سلامت دهان و دندان کودکان دارد. استفاده از فضا نگهدارنده برای دندان کودکان به عنوان راه حلی علمی و اثبات‌شده در دندانپزشکی مدرن شناخته شده است.
انواع فضا نگهدار دندان کودکان؛ مقایسه بین مدل‌های ثابت و متحرک
فضا نگهدارهای دندان در دو نوع کلی ثابت و متحرک طراحی می‌شوند. برای انتخاب نوع فضا نگهدار دندان کودک به مواردی مانند: محل دندان افتاده، سن کودک، وضعیت دندان‌های مجاور و تجویز دندانپزشک توجه می‌شود. هر کدام از انواع فضا نگهدار دندان کودکان، مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند. در جدول زیر تفاوت‌های اصلی این دو نوع فضا نگهدار را بررسی می‌کنیم:
|
ویژگی‌ها |
فضا نگهدار ثابت |
فضا نگهدار متحرک |
| ساختار | متصل به دندان‌های مجاور | قابل خارج کردن توسط کودک |
| طول عمر استفاده | تا رشد دندان دائمی باقی می‌ماند | نیاز به مراقبت و نگهداری دقیق |
| احتمال گم شدن یا شکستگی | کم | بیشتر |
| راحتی کودک | معمولا راحت‌تر و بدون مزاحمت | نیاز به عادت کردن کودک |
برای شناخت بیشتر و انتخاب نوع فضا نگه دار دندان می‌توانید عکس فضا نگهدار دندان کودک و شرایط نصب آن را بررسی کنید. توجه داشته باشید که صرف نظر از نوع فضا نگهدار، مراقبت صحیح از آن در کنار مراقبت از دندان های شیری، تأثیر زیادی در اثربخشی درمان دارد. در هنگام انتخاب فضا نگه دار در نظر داشته باشید که هر چه کیفیت و جنس نگهدارنده دندان کودکان بالاتر باشد، هزینه بیشتری برای آن دریافت می‌شود. قیمت فضا نگهدار دندان، براساس نوع و مواد ساخت آن متفاوت است.
چه زمانی به فضا نگهدار دندان کودک نیاز است؟ بررسی شرایط افتادن زودهنگام دندان شیری
افتادن زودرس دندان‌های شیری، مخصوصا در اثر کشیدن دندان شیری به دلیل پوسیدگی یا ضربه، یکی از مهم‌ترین دلایلی است که استفاده از فضا نگهدار دندان کودک را ضروری می‌کند. خالی بودن فضای ریشه دندان شیری در زمان مناسب، باعث حرکت سایر دندان‌ها و بسته شدن زود هنگام فضای خالی در لثه خواهد شد.
اگر دندان دائمی هنوز آماده رویش نباشد، فضای آن باید با استفاده از یک نگهدارنده مناسب حفظ شود. در این موارد دندانپزشک بعد از معاینه کامل و عکس برداری، نوع فضا نگهدار مناسب را انتخاب کرده و برای جلوگیری از بهم خوردن نظم دندان‌ها، آن را نصب می‌کند.
در زمان رویش دندان دائمی (بین 7 تا 9 سالگی) دندانپزشک اقدام به برداشتن فضا نگهدار دندان می‌کند. برداشتن فضا نگهدار دندان باعث می‌شود دندان جدید بدون مزاحمت در جای طبیعی خود رشد کند. بنابراین رعایت زمان بندی مناسب برای نصب و برداشتن فضا نگهدار اهمیت بسیار بالایی دارد.
آشنایی با نحوه نصب فضا نگهدار؛ بررسی مراحل آماده‌سازی تا نصب نهایی
نصب فضا نگهدار در کلینیک دندانپزشکی، با بررسی دقیق وضعیت دندان کودک و انتخاب بهترین نوع فضا نگهدار دندان آغاز می‌شود. هدف اصلی از نصب نگهدارنده دندان جلوگیری از بسته شدن زودهنگام فضای دندان و فراهم کردن شرایط مناسب برای رشد طبیعی دندان دائمی است. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما به مراحل نصب فضا نگهدار اشاره می‌کنیم.
- معاینه کامل دهان و دندان توسط متخصص ارتودنسی اطفال
- تصویربرداری پانورامیک برای بررسی وضعیت دندان‌های دائمی
- انتخاب بهترین نوع فضا نگهدار دندان کودکان
- قالب‌گیری دقیق از فک کودک
- ساخت فضا نگهدار در لابراتوار دندانسازی
- نصب نهایی و تنظیم توسط دندانپزشک
نکته: انتخاب جنس، نوع و تکنولوژی ساخت فضا نگهدار، روی قیمت فضا نگهدارنده دندان کودک تاثیرگذار است. در برخی موارد استفاده از مواد ضد حساسیت یا پایه فلزی هزینه نهایی را افزایش می‌دهد.
مراقبت‌های بعد از نصب فضا نگهدار؛ راهکارهای موثر برای پیشگیری از آسیب
پس از نصب فضا نگهدار دندان کودک، رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت زیادی برخوردار است. این ابزار در تماس مستقیم با لثه و دندان‌ها قرار دارد. به همین دلیل هرگونه بی‌توجهی به بهداشت فضا نگه دار، باعث بروز التهاب لثه و پوسیدگی دندان‌های مجاور می‌شود. آموزش دقیق نحوه مسواک زدن و استفاده از نخ دندان مخصوص کودکان باید به والدین داده شود.
والدین باید به صورت منظم به وضعیت فضا نگهدارنده دندان جلو، کنار و عقب توجه داشته باشند. در صورت مشاهده مواردی مانند: لق شدن، درد دندان و تغییر رنگ لثه، مراجعه فوری به دندانپزشک ضروری است. همچنین مصرف خوراکی‌های سفت یا چسبناک مانند: آدامس و شکلات‌های کشسان، باعث آسیب به نگهدارنده می‌شود.
مهم‌ترین نکته در خصوص سلامت دندان‌ها، مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک برای بررسی وضعیت مراقبت از دندان های شیری و عملکرد صحیح نگهدارنده دندان کودکان است. هرگونه آسیب دیدگی در ساختار فضا نگه دار، باید سریعاً تشخیص داده شده و برای ترمیم آن اقدام شود تا تأثیر درمان از بین نرود.
چه زمانی به ظرف نگهداری دندان شیری نیاز است؟
در برخی موارد مانند خارج شدن ناگهانی فضا نگهدار دندان جلو به دلیل آسیب‌دیدگی‌های ناشی از تصادف یا پوسیدگی شدید دندان، دندانپزشک از ظرف نگهداری دندان شیری برای نگهداری موقت فضا نگهدار و نصب مجدد آن استفاده می‌کند. در صورت نیاز به خارج کردن فضا نگهدار دندان برای مراقبت از فضا نگه دار، حتما ظرف نگهداری دندان شیری را تهیه فرمایید.
مزایا و عوارض فضا نگهدار دندان؛ نگاه تخصصی به فواید و محدودیت‌ها
فضا نگهدار دندان کودک راه حلی تخصصی برای جلوگیری از به‌هم‌ریختگی دندان‌ها در آینده و آسیب دیدگی لثه است. استفاده از این روش درمانی مانند تمام روش‌ها با مزایا و محدودیت‌های متعددی همراه است. در ادامه به تعدادی از مهم ترین مزایا و عوارض فضا نگهدار دندان اشاره می‌کنیم.
|
مزایا |
معایب |
| جلوگیری از به‌هم‌ریختگی دندان‌ها | احتمال التهاب لثه در صورت عدم رعایت بهداشت |
| حفظ فضای مناسب برای دندان دائمی | نیاز به مراجعه‌های منظم به دندانپزشک |
| جلوگیری از نیاز به ارتودنسی در آینده | آسیب پذیری در برابر خوراکی‌های سفت |
| حفظ زیبایی و تقارن فک | در بعضی از کودکان باعث ایجاد حساسیت می‌شود |
نکته مهم این است که انتخاب نوع فضا نگهدارنده دندان باید متناسب با وضعیت فک و دهان کودک انجام شود. در صورت عدم بررسی صحیح، فضا نگهدار دندان با عوارضی مانند: فشار بیش از حد یا لق شدن دندان‌های دائمی و مجاور همراه خواهد بود. برای کاهش عوارض فضا نگهدار دندان، همکاری مستمر با دندانپزشک ضروری است.
هزینه فضا نگهدار دندان کودک؛ بررسی عوامل موثر بر قیمت فضا نگه دارنده دندان
هزینه نصب فضا نگهدار دندان کودک به عوامل متعددی مانند: نوع فضا نگهدار (ثابت یا متحرک)، مهارت دندانپزشک و تجهیزات مورد استفاده بستگی دارد. قیمت فضا نگهدار دندان ۱۴۰۳ تقریبا بین ۱.۵ تا ۲ میلیون تومان بوده و بسته به موارد مختلف ممکن است متغیر باشد. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما به عوامل موثر بر قیمت فضا نگهدار دندان کودک اشاره می‌کنیم.
- نوع فضا نگهدار (ثابت یا متحرک)
- محل نصب (فک بالا یا پایین، جلو یا عقب)
- کیفیت مواد اولیه مصرفی
- نیاز به قالب گیری یا ارتودنسی همزمان
- تخصص دندانپزشک
- خدمات جانبی مانند: فلوراید تراپی یا جرم گیری
برای اطلاع دقیق از قیمت فضا نگهدار دندان ۱۴۰۳، باید به دندانپزشکی کودک مراجعه شده و معاینه تخصصی انجام شود. در بیشتر کلینیک‌ها، بیمه تکمیلی بخشی از قیمت فضا نگهدارنده دندان کودک را پوشش می‌دهد. در ضمن قیمت نگهدارنده دندان برای هر فک به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شود.
آیا همه کودکان به فضا نگهدار نیاز دارند؟ مشورت با دندانپزشک و تشخیص صحیح
استفاده از فضا نگهدار دندان کودک برای همه کودکان الزامی نیست. تشخیص نیاز کودک به فضا نگهدار بر عهده دندانپزشک متخصص بوده و پس از بررسی دقیق وضعیت دهان، فک و دندان‌ها انجام می‌شود. اگر دندان شیری خیلی زود از لثه خارج شود یا درمان‌هایی مانند عصب کشی دندان کودکان به درستی انجام نشده باشد، به دلیل احتمال بسته شدن زودهنگام لثه، استفاده از فضا نگه دار الزامی است.
علاوه بر موارد گفته شده، کودکانی که دچار مشکلاتی مانند: بی‌نظمی مادرزادی در رویش دندان‌ها و نرمی لثه هستند نیز باید از فضا نگه دار استفاده کنند. بررسی دقیق وضعیت فک کودک توسط دندانپزشک متخصص اطفال، تنها راه تعیین ضرورت استفاده از فضا نگهدار دندان کودک است.
کلینیک دندانپزشکی دنو؛ انتخاب اول والدین آگاه برای سلامت دهان و دندان کودک
کلینیک دندانپزشکی دنو با تجربه‌ای موفق در زمینه دندانپزشکی کودکان، خدماتی تخصصی را در محیطی آرام و جذاب برای کودک شما ارائه می‌دهد. تیم متخصص این کلینیک از جدیدترین روش‌های تشخیصی و درمانی برای درمان پوسیدگی، کشیدن دندان کودک، فلوراید تراپی و درمان پالپ (عصب‌کشی) استفاده می‌کنند.
یکی از خدمات پرطرفدار کلینیک دنو، نصب انواع فضا نگهدار دندان کودک با بهترین کیفیت و رعایت کامل بهداشت است. در این کلینیک، مشاوره رایگان قبل از درمان انجام می‌شود و متناسب با شرایط کودک بهترین نوع فضا نگهدارنده دندان کودکان نصب می‌شود. حفظ سلامت، طراحی لبخند زیبا و کمک به رشد منظم دندان‌های شیری و دائمی کودکان، هدف اصلی تیم متخصص ماست.
آدرس کلینیک: بلوار اندرزگو، طبقه دوم ساختمان شیرینی نیشکر، پلاک 66
آدرس اینستاگرام: https://www.instagram.com/deno_clinic
جمع‌بندی؛ انتخابی هوشمند برای رشد منظم دندان‌ها
فضا نگهدار دندان کودک ابزاری تخصصی برای هدایت رشد منظم دندان‌های دائمی است. استفاده از فضا نگه دار، از بروز مشکلات مرتبط با فک، رشد نامنظم دندان و نیاز به ارتودنسی جلوگیری می‌کند. استفاده از این ابزار برای کودکانی که دندان‌های شیری آنها زودتر از زمان طبیعی افتاده و یا سابقه انجام عصب‌کشی دندان داشته‌اند، ضروری است.
طبق نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۲۳ در ژورنال Pediatric Oral Health Research منتشر شد، مشخص شده که استفاده به موقع از فضا نگهدارنده برای دندان کودکان، علاوه بر ایجاد هماهنگی بین رشد دندان‌های فک بالا و پایین، خطر بروز ناهنجاری‌های مرتبط با فک و صورت ( مانند جلو زدگی و یا عقب رفتگی فک) را تا ۴۵٪ کاهش می‌دهد. این نتایج نشان می‌دهد که فضا نگهدار دندان کودک علاوه بر جلوگیری از جابجایی دندان‌ها، نقش موثری در شکل‌گیری صحیح ساختار فک و صورت دارد.
سوالات متداول
1- اگر کودک فضا نگهدار را از دهان خارج کرده و آن را گم کند چه باید کرد؟
در صورت خارج شدن فضا نگهدار مراجعه فوری به دندانپزشک برای ساخت و نصب مجدد ضروری است. بی توجهی به مراجعه سریع باعث بی نظمی رشد دندان‌های کودک می‌شود.
2- آیا بیمه هزینه فضا نگهدار را پوشش می‌دهد؟
بستگی به نوع بیمه و قراردادهای مربوط به دندان پزشکی مورد نظر شما دارد. بسیاری از بیمه‌های تکمیلی بخشی از هزینه درمان را پرداخت می‌کنند.
3- نگهدارنده دندان و ارتودنسی چه تفاوتی با هم دارند؟
فضا نگهدار به منظور پیشگیری از رشد نامنظم دندان‌های دائمی نصب می‌شود؛ اما ارتودنسی جنبه درمانی داشته و پس از رشد دندان‌های دائمی برای منظم شدن آنها نصب می‌شود.
4- کودک باید تا چه سنی از فضا نگهدارنده دندان استفاده کند؟
کودک باید تا زمان رشد کامل دندان دائمی مورد نظر، از فضا نگگه دار استفاده کند.
5- آیا نصب فضا نگهدارنده دندان درد دارد؟
خیر؛ نصب فضا نگه دار کاملا بدون درد است.
